اهمیت و نقش سیستم در آموزش:
برای پی بردن به اهمّیت این اصل و نقش و تأثیر بسزلیی که سیستم در آموزش و مسائل مربوط به آن دارد به بررسی مفهوم مجموعه و سیستم می پردازیم .مجموعه از جمع می آید و به معنای جمع شدن دور هم می باشد مثل جمع شدن افراد مختلف در یک اتوبوس ، استادیوم ورزشی ، قطار ، هواپیما و یا در هرجای دیگر . بر این اساس می توان گفت مجموعه عبارت است از جمع شدن تعدادی از افراد به دور هم ، حال اگر هر فرد به عنوان یک جزء در نظر گرفته شود در این حالت مجموعه عبارت است از جمع شدن تعدادی از اجزاء به دور هم که این اجزاء می توانند اعداد ، اشیاء ، کلمات ، مفاهیم و یا هر چیز دیگری باشند . اگر مجموعه و اجزای تشکیل دهنده آنها بر اساس هدف مشترکی دور هم جمع شده باشند و با هم همکاری داشته باشند از هم اثر بپذیرند و بر هم اثر بگذارند ( روابطشان متقابل باشد ) مجموعه ، مجموعه ای نظام دار است و به آن سیستم گفته می شود و در غیر این حالت مجموعه یک مجموعه نا منظم خواهد بود .
اگر لوازم و قطعات الکترونیکی بدون نظم و هماهنگی بصورت تصادفی در کنار هم قرار بگیرند بدون تردید نمی توانند با هم همکاری داشته باشند ، کاری انجام داده و یا هدفی را تحقق بخشند در واقع مجموعه ای نامنظم و بی فایده ای خواهند بود ، یک وسیله الکترونیکی همانند تلویزیون رنگی با هدفی خاص طراحی شده و اجزای آن طوری کنار هم قرار گرفته اند که بطور منطقی بر هم اثر بگذارند و از هم اثر بپذیرند و در نهایت هدفی را که جهت آن طراحی شده اند تحقق بخشند و آن ارائه تصویری شفاف با رنگهایی طبیعی و صدایی رسا و واضح است .این وسیله ( سیستم ) الکترونیکی شامل اجزای کوچک و بزرگ بیشماری است که همگی آنها باید کار خود را به نحو مطلوب انجام داده تا خللی در کار دستگاه پیش نیاید و در صورت بروز هرگونه ایراد و نقصی در هریک از اجزاء کار کل سیستم مختل خواهد شد و این ایراد در هر قسمتی از سیستم می تواند باشد چه جزئی ، کوچک ، پیش پا افتاده و ارزان قیمت و چه بزرگ ، مهم ، با ارزش و گران قیمت . این مهم نیست مهم آن است که این نقص ها در هر قسمت که باشد نماد ظاهری آن صفحه نمایش ( لامپ تصویر ) و باندهای پخش صدای ( بلندگوهای ) تلویزیون است . در واقع می توان گفت کیفیت صدا و تصویر تلویزیون است که نماینگر سالم بودن و ناسالم بودن آن است .
در بالا گفته شد آموزش یک مجموعه نظام دار به عبارتی یک سیستم است در تعریف سیستم گفته شد سیستم مجموعه ای از اجزای مختلف است که جهت تحقق هدف یا اهداف خاصی دور هم جمع شده اند و این اجزاء با یکدیگر رابطه ای متقابل دارند یعنی بر هم اثر می گذارند و از هم اثر می پذیرند و در ادامه با بررسی یک سیستم نمونه مشخص شد که نقص و کاستی در هر یک از اجزای سیستم چه کوچک و ساده و چه بزرگ و مهم ، چه تأثیری بر کارکرد کل سیستم خواهد داشت .
نتیجه ای که از مباحث فوق می توان گرفت این است که تمامی مسائل و مشکلاتی که آموزش با آن دست به گریبان است چه کوچک و چه بزرگ ، چه فردی و چه گروهی ناشی از وجود نقص یا نقص هایی در جزء یا اجزایی از اجزای تشکیل دهنده این نظام و همچنین عدم هماهنگی آنها با هم می باشد اگر اصل سیستمی بودن نظام آموزشی و اینکه آموزش مجموعه ای نظام دار است را قبول داشته باشیم باید بدانیم تمامی مسائل و مشکلاتی که آموزش با آنها دست به گریبان است و قریب به اتفاق بسیار بغرنج به نظر می رسند و راه حل آنها بغرنج تر ، نتنها بغرنج و لاینحل نیستند بلکه بسیار هم ساده و پیش پا افتاده بوده با راه حلی ساده تر . این نحوه برخورد و جبهه گیری درگیران امر آموزش است که این مسائل ساده و پیش افتاده را به مسائل بغرنج و لاینحل بدل می کند. برای روشن شدن و اثبات این مطلب به تحلیل نظام آموزشی و آموزش و پرورش علمی می پردازیم .
