شرح مختصر مراحل طراحي آموزشي

هدف نهايي آموزش كه براي رسيدن به آن بايد از طريق تحليل آموزشي هدفهاي كلي را به هدفهاي جزئي مرحله ايي و سپس آنها را به هدفهاي رفتاري اجرايي تبديل نمود و به وسيلة آنها رفتار ورودي و نقطة آغاز تدريس را مشخص نمود . كه براي اين كار يعني مشخص كردن نقطة آغاز تدريس ابتدا رفتارهاي ورودي را و سپس اولين گام آموزشي را مشخص مي نماييم ( به كمك ارزشيابي تشخيصي )

اصول و مفاهيمي كه به دانشجويان ارائه مي شود و اين محتوا بايد بر اساس هدفهاي آموزشي تهيه گردد ( هدفهاي رفتاري )

۱ ـ عيني بودن ( قابليت بازبيني و بازسازي )

۲ ـ منظم بودن ( بر اساس تحليل آموزشي )

۳ ـ آشكار بودن

۴ ـ مقداري بودن

۱ ـ مشخص ساختن هدفهاي تحليل ( جلو گيري از اتلاف وقت و استنباط غلط )

۲ ـ جمع آوري نمونه هاي مورد تحليل ( گزينش محتوا )

۳ ـ تقسم مجموعة مورد بررسي به واحدهاي مختلف . كلمه ها ، نمادها ، مضمونها ، شخصيتهاي مطرح شده در متن

۴ – طبقه بندي واحدها

۱ ـ ميزان علاقه و رقبت دانش آموزان

۲ ـ مفاهيم ، اصول و قوانين هر علم

۳ ـ‌ پروراندن مفاهيم اساسي و روشها

۴ ـ ارتباط با مسائل روز

۵ ـ انطباق با زمان آموزش

۶ ـ پايه ايي براي آموزشهاي مداوم ( بعدي )

۷ ـ فرصت مناسب براي فعاليتهاي يادگيري چندگانه .

۸ ـ شناخت علوم مختلف

۹ ـ توالي مطالب

۱۰ ـ تازگي موضوع

۱۱ ـ ميراث فرهنگي

معلم و استاد براي آموزش مطالب نيازمند استفاده از روشها و وسايل آموزشي مي باشد .

۲ ـ وسايل آموزشي تسهيل كننده

۱ ـ ايجاد اساس قابل لمس و تفكر

۲ ـ ايجاد علاقه و توجه در يادگيري

۳ ـ ايجاد پايه هاي لازم در يادگيري هاي تدريجي ، تكميلي و دائمي شدن يادگرفته ها

۴ ـ ايجاد تجارب واقعي يادگيري و فعاليت بيشتر

۵ ـ پيوستگي افكار در فرايند يادگيري

۶ ـ توسعه و رشد ذهني

۷ ـ انتقال سريعتر و صريحتر معاني و مفاهيم آموزشي

۸ ـ كسب تجاربي كه از طريق ديگر حاصل نشده و نمي شود .

وسايل آموزشي انواع و اقسام مختلفي دارند ، براي انتخاب آنها بايد مواردي را در نظر گرفت

( معيارهاي گزينش ) بهترين معيار گزينش همان هدفهاي رفتاري مي باشند . البته علاوه بر آنها معيارهاي ديگري نيز وجود دارند كه بايد مد نظر قرار گيرند .

الف ـ ويژگيهاي آموزشي وسيله :

۱ ـ ارائه و انتقال مطالب و مفاهيم جديد .

۲ ـ تكرار آموخته هاي گذشته

۳ ـ جلب توجه فراگيران و حفظ آن تا پايان آموزش

ب ـ ويژگيهاي فني وسيله :

۱ ـ توانايي انتقال پيام مورد نظر

۲ ـ قابليت حمل و نقل

۳ ـ سهولت كاربرد

۴ ـ سهولت دستكاري و تعمير

۵ ـ قابليت رجوع پذيري

ج ـ امكانات اجرايي كاربرد وسيله :

۱ ـ تعداد فراگيران

۲ ـ وضعيت و اندازة كلاس

۳ ـ زمان لازم

۴ ـ در دسترس بودن

۵ ـ اقتصادي بودن

نمونة كوچكي از شئي بزرگ و مجموعه اي محدود از اشياء بيشمار كه ويژگيهاي مهم و اصلي آن شئي بزرگ يا اشياء را داشته باشد .

الف ـ ويژگيهاي الگوي تدريس :

۱ ـ مشخص بودن مراحل تدريس

۲ ـ مشخص بودن كنش و واكنش معلم

۳ ـ مشخص بودن روابط ميان گروهي

۴ ـ مشخص بودن شرايط و منابع

ب ـ انواع الگوهاي تدريس :

۱ ـ پيش سازمان دهنده

۲ ـ حل مسأله

۳ ـ پرسش و پاسخ

۴ ـ الگوهاي تركيبي

* الگو بايد متناسب با محتوا و هدفهاي آموزشي باشد .

شيوه به معناي راه و روش است و شيوة تدريس عبارت است از راه و روش ارائة محتواي آموزشي جهت فراگيري محصلين .

۱ ـ روش حفظ و تكرار

۲ ـ روش سخنراني

۳ ـ روش پرسش و پاسخ

ب ـ شيوه هاي سنتي جديد

۱ ـ روش نمايشي ( نمايش عملي )

۲ ـ روش ايفاي نقش ( نمايشنامه )

۳ ـ روش گردش علمي

۴ ـ روش بحث گروهي

۸ ـ روش آزمايشي ( آزمايشگاهي )

ج ـ شيوه هاي جديد آموزشي

۱ ـ آموزش انفرادي

۲ ـ آموزش برنامه ايي ( PI )

۳ ـ آموزش به وسيلة كامپيوتر ( AI )

۴ ـ آموزش انفرادي تجويز شده ( IPI )

۵ ـ آموزش انفرادي هدايت شده ( IGE )

۶ ـ آموزش تا حد تسلط

۷ ـ تدريس خصوصي

۸ ـ روش مسأله ايي

۹ ـ روش واحدها

۱۰ ـ روش واحد موضوع

۱۱ ـ روش واحد تجربي

۱۲ ـ روش واحد پروژه

* در آموزش مي توان از شيوه هاي تركيبي نيز بهره برد

عملي است كه فراگيران از طريق آن مطالب ارائه شده به وسيلة شيوه هاي تدريس را فرا مي گيرند . بين تجربة يادگيري و شيوه هاي تدريس هماهنگي وجود دارد . بطور مثال اگر براي تدريس از شيوة سخنراني استفاده شود تجربة يادگيري آن گوش دادن است .

۱ ـ حفظ و تكرار ( خواندن )

۲ ـ گوش دادن

۳ ـ پاسخ دادن

۴ ـ ديدن

۵ ـ نقش بازي كردن

۶ ـ بازديد و گردش علمي

۷ ـ تحقيق و پژوهش علمي

۸ ـ مطالعه

۹ ـ ساختن

۱۰ ـ فعاليتهاي عملي

۱۱ ـ روشهاي تلفيقي و تركيبي

در اين مرحله با توجه به برنامة تعيين شده و با در نظر گرفتن ساير پارامترهاي تعيين شده تدريس موضوع مورد نظر آغاز مي شود .

ارزشيابي به معناي آزمودن است . در طراحي آموزشي ارزشيابي داراي سه مرحله است .

الف ـ ارزشيابي تشخيصي :

جهت تعيين سطح دانش و معلومات فراگيران قبل از شروع آموزش براي مشخص كردن گام ورودي و نقطة آغاز تدريس

ب ـ ارزشيابي مرحله ايي :

بعد از آغاز تدريس ، مرحله به مرحله فعاليتهاي تدريس ـ يادگيري مورد ارزشيابي قرار مي گيرد تا در صورت لزوم نسبت به اصلاح و بهبود آنها اقدامات لازم صورت گيرد .

ج ـ ارزشيابي نهايي :

بعد از اتمام كل فرايند تدريس ـ يادگيري ، ارزشيابي كلي ديگر به عمل مي آيد . امتحان پايان سال و يا پايان ترم

با بررسي نتايج حاصله از ارزشيابي مي توان در صورت وجود نقص و كاستي در روند تدريس ـ يادگيري ، براي مراحل بعدي به بازنگري و اصلاح طرح آموزشي پرداخت