سياره شناسي
اگر در گذشته با چشم یا از درون تلسكوپ اطلاعات كلی درمورد سیارات به دست می‌آوردند، لیكن امروزه با سفر سفینه‌ها به نزدیكی سیارات و بررسی همه جانبه آنان امكان مقایسه سیارات از نظر شكل ظاهری، چگونگی ساختمان داخلی جو، جاذبه و … فراهم شده است.
مثلاً سیارات به دو گروه خاكی و گازی تقسیم می‌شوند و یا از نظر اندازه به دو دسته سیارات كوچك و سیارات بزرگ تقسیم می‌گردند. برخی از سیارات از قمرهای بسیار بزرگی برخوردار هستند و برخی دیگر دارای جو هستند.
سیاره‌شناسی مقایسه سعی دارد، ارتباطی بین فواصل سیارات از خورشید بدست آورد. شناخت سیارات از نظر مشابهت‌ها و تفاوتهای آنها ما را كمك می‌كند تا دنیاهای گوناگونی را بشناسیم و ارتباط آنها را با یكدیگر دریابیم.
روش دیگر شناخت تك‌تك اجزاء در یك سیستم و مجموعه است، در این نگاه به هر یك از سیارات و دیگر اجزاء منظومه شمسی توجه می‌كنیم.
مثلاً سیارات به دو گروه خاكی و گازی تقسیم می‌شوند و یا از نظر اندازه به دو دسته سیارات كوچك و سیارات بزرگ تقسیم می‌گردند. برخی از سیارات از قمرهای بسیار بزرگی برخوردار هستند و برخی دیگر دارای جو هستند.
سیاره‌شناسی مقایسه سعی دارد، ارتباطی بین فواصل سیارات از خورشید بدست آورد. شناخت سیارات از نظر مشابهت‌ها و تفاوتهای آنها ما را كمك می‌كند تا دنیاهای گوناگونی را بشناسیم و ارتباط آنها را با یكدیگر دریابیم.
روش دیگر شناخت تك‌تك اجزاء در یك سیستم و مجموعه است، در این نگاه به هر یك از سیارات و دیگر اجزاء منظومه شمسی توجه می‌كنیم.
سياره زهره
زهره از درخشان‌ترین جرم آسمانی است كه الهه زیبایی یا «ونوس» نام گرفته است، دومین سیاره نزدیك به خورشید است، از نظر اندازه خیلی به زمین شباهت دارد و به خواهر زمین معروف است.
این سیاره به خورشید نزدیك بوده و در حول و حوش خورشید قبل و بعد از طلوع و غروب آفتاب مشاهده می‌شود. فاصلة این سیاره بطور متوسط ۵/۱۰ میلیون كیلومتر از خورشید است.
به علت نزدیكی این سیاره به خورشید روزها درجه حرارت به شدت بالا می‌رود ولی در شب هنگام از حرارت آن چندان كاسته نمی‌شود.
این سیاره در حالیكه هر ۲۲۵ روز یك بار به گرد خورشید می‌چرخد، هر ۲۴۳ روز یك مرتبه به دور خورشید چرخش دارد و از این رو در میان سیارات حالت استثنایی دارد.
از درون تلسكوپ‌های قوی و یا بررسی تصاویر فضایی از سیاره ناهید، جو غلیظی را در اطراف آن مشاهده می‌كنیم یعنی برخلاف سیاره عطارد، این كره را گازهای غلیظ گازكربنیك، ازت و گاز اسیدسولفوریك احاطه كرده است. به همین علت نمی‌توان چهره واقعی این سیاره را مشاهده نمود و ارتفاعات وناهمواریهای آن را دریافت.
هرچه از بالای جو سیاره به اعماق آن و به سطح سیاره نزدیك شویم به درجه حرارت و فشار افزوده می‌شود.
صبح هنگام در زمانی كه این سیاره در بالادست خورشید قرار داشته باشد بسیار به ما نزدیك بوده و هلالی شكل است و در زمانی كه بعد از غروب آفتاب در آسمان ظاهر شود از ما دورتر بوده، بخش وسیعی از قرص سیاره مشخص است چون كم‌كم به پشت خورشید رفته و از ما فاصله می‌گیرد.
این سیاره نخستین بار به وسیله گالیله رصد شده و او هلالهای گوناگون این سیاره را مشاهده نموده است.
امروزه با دوربین‌های قوی و هلال سیاره زهره و قوس باریك نسبتاً روشنی كه محیط این سیاره را منور و مشخص می‌كند قابل رؤیت است.
دورصدهای متوالی چرخش ابرهای اطراف سیاره كه به سرعت در حال گردش هستند قابل درك است، مدت زمان چرخش ابرها حول سیاره حدود ۴ روز محاسبه شده است.
این سیاره به خورشید نزدیك بوده و در حول و حوش خورشید قبل و بعد از طلوع و غروب آفتاب مشاهده می‌شود. فاصلة این سیاره بطور متوسط ۵/۱۰ میلیون كیلومتر از خورشید است.
به علت نزدیكی این سیاره به خورشید روزها درجه حرارت به شدت بالا می‌رود ولی در شب هنگام از حرارت آن چندان كاسته نمی‌شود.
این سیاره در حالیكه هر ۲۲۵ روز یك بار به گرد خورشید می‌چرخد، هر ۲۴۳ روز یك مرتبه به دور خورشید چرخش دارد و از این رو در میان سیارات حالت استثنایی دارد.
از درون تلسكوپ‌های قوی و یا بررسی تصاویر فضایی از سیاره ناهید، جو غلیظی را در اطراف آن مشاهده می‌كنیم یعنی برخلاف سیاره عطارد، این كره را گازهای غلیظ گازكربنیك، ازت و گاز اسیدسولفوریك احاطه كرده است. به همین علت نمی‌توان چهره واقعی این سیاره را مشاهده نمود و ارتفاعات وناهمواریهای آن را دریافت.
هرچه از بالای جو سیاره به اعماق آن و به سطح سیاره نزدیك شویم به درجه حرارت و فشار افزوده می‌شود.
صبح هنگام در زمانی كه این سیاره در بالادست خورشید قرار داشته باشد بسیار به ما نزدیك بوده و هلالی شكل است و در زمانی كه بعد از غروب آفتاب در آسمان ظاهر شود از ما دورتر بوده، بخش وسیعی از قرص سیاره مشخص است چون كم‌كم به پشت خورشید رفته و از ما فاصله می‌گیرد.
این سیاره نخستین بار به وسیله گالیله رصد شده و او هلالهای گوناگون این سیاره را مشاهده نموده است.
امروزه با دوربین‌های قوی و هلال سیاره زهره و قوس باریك نسبتاً روشنی كه محیط این سیاره را منور و مشخص می‌كند قابل رؤیت است.
دورصدهای متوالی چرخش ابرهای اطراف سیاره كه به سرعت در حال گردش هستند قابل درك است، مدت زمان چرخش ابرها حول سیاره حدود ۴ روز محاسبه شده است.
ويژگي هاي زهره
زهره بجز خورشید وماه و برخی دنباله‌دارها پرنورترین جرم آسمانی است. زمانی، این سیاره قبل از طلوع آفتاب پیداست و چند ماهی نیز در سمت دیگر خورشید بعد از غروب در آسمان ظاهر می‌شود.
این سیاره از نظر زاویه‌ای حداكثر ۴۶ درجه از خورشید فاصله می‌گیرد و به این ترتیب در این زمان تا ۳ ساعت قبل از طلوع و یا بعد از غروب آفتاب در آسمان شرقی یا غربی قابل رؤیت است.
در برخی موارد تا مدتی پس از طلوع آفتاب نیز در آسمان ظاهر می‌ماند. مدار این سیاره به دور خورشید بیضی شكل بوده و حداقل فاصله‌اش از خورشید ۵/۱۰۶ میلیون كیلومتر و حداكثر دوری آن از خورشید ۱۰۸ میلیون كیلومتر است. این سیاره هر چندین سال یك بار از مقابل خورشید به شكل قرص سیاره رنگی عبور می‌كند.
زهره در هر ۲۴۳ روز بك بار بر گرد خود ولی برعكس حركت مستقیم سیارات می‌چرخد به طوری كه طلوع خورشید از مغرب سیاره صورت گرفته و در مشرق نیز غروب می‌كند. درجه حرارت روزها به شدت بالا می‌رود و به حدود ۴۷۵ درجه می‌رسد به طوری كه از دمای سیاره عطارد نیز بیشتر می‌شود. علت این مسئله را می‌توان در پوشش غلیظ جوی و ایجاد اثر گلخانه‌ای در سطح این سیاره جستجو نمود. لیكن در سمت شب و تاریك آن دما همچون عطارد به شدت كاهش نمی‌یابد بلكه با توجه به طوفانهای جوی و جابجا شدن حرارت از ۲ بخش شب و روز دما در شب به شدت كاهش پیدا نمی‌كند.
از درون تلسكوپ این سیاره به صورت یك قرص درخشان مشاهده می‌شود در مشاهدات نزدیكتر به كمك سفینه‌های «مارینرم۱۰» و «ونرا» جو آن بسیار متحرك وطوفانی گزارش شده است كه محاسبه حركت دورانی سیاره را مشكل می‌سازد، البته به كمك ارسال امواج رادیویی به لبه‌های این سیاره و با استفاده از قانون فیزیكی دوپلر دانشمندان متوجه چرخش وارونه این سیاره گشته‌اند. جو این سیاره عمدتاً از گاز دی اكسید كربن تشكیل شده و گاز ازت و اسیدسولفوریك نیز است باعث فشاری حدود ۱۰۰ برابر فشار جو بر زمین شده است. سطح این سیاره از ورای ابرها غیر قابل دیدن است و نقشه‌برداری‌هایی كه به كمك پوشش راداری از سطح این سیاره شده، نواحی پست و مرتفع این سیاره را نشان داده است. برخی از ارتفاعات به شكل مخروط‌های آتشفشانی نیز در این نقشه‌برداری‌های راداری ظاهر شده است.
سفینه روسی ونرای ۹ و ونرای ۱۰ كه در اكتبر ۱۹۷۵ بر سطح این سیاره نشستند در مدت كوتاهی تصاویری از سطح سنگلاخی سیاره مخابره نموده قطعه سنگهای پراكنده در ابعاد ۳۰ـ۴۰ سانتیمتری با سایه‌های متمایز و بعضاً سنگهای سطحی در همه جا پخش شده بودند.
این سیاره با دارا بودن حرارت سطحی بسیار بالا، فشار جوی شدید نبود آب و اكسیژن لازم محل مناسب و قابل توجهی برای هیچ موجود زنده‌ای نیست.
این سیاره از نظر زاویه‌ای حداكثر ۴۶ درجه از خورشید فاصله می‌گیرد و به این ترتیب در این زمان تا ۳ ساعت قبل از طلوع و یا بعد از غروب آفتاب در آسمان شرقی یا غربی قابل رؤیت است.
در برخی موارد تا مدتی پس از طلوع آفتاب نیز در آسمان ظاهر می‌ماند. مدار این سیاره به دور خورشید بیضی شكل بوده و حداقل فاصله‌اش از خورشید ۵/۱۰۶ میلیون كیلومتر و حداكثر دوری آن از خورشید ۱۰۸ میلیون كیلومتر است. این سیاره هر چندین سال یك بار از مقابل خورشید به شكل قرص سیاره رنگی عبور می‌كند.
زهره در هر ۲۴۳ روز بك بار بر گرد خود ولی برعكس حركت مستقیم سیارات می‌چرخد به طوری كه طلوع خورشید از مغرب سیاره صورت گرفته و در مشرق نیز غروب می‌كند. درجه حرارت روزها به شدت بالا می‌رود و به حدود ۴۷۵ درجه می‌رسد به طوری كه از دمای سیاره عطارد نیز بیشتر می‌شود. علت این مسئله را می‌توان در پوشش غلیظ جوی و ایجاد اثر گلخانه‌ای در سطح این سیاره جستجو نمود. لیكن در سمت شب و تاریك آن دما همچون عطارد به شدت كاهش نمی‌یابد بلكه با توجه به طوفانهای جوی و جابجا شدن حرارت از ۲ بخش شب و روز دما در شب به شدت كاهش پیدا نمی‌كند.
از درون تلسكوپ این سیاره به صورت یك قرص درخشان مشاهده می‌شود در مشاهدات نزدیكتر به كمك سفینه‌های «مارینرم۱۰» و «ونرا» جو آن بسیار متحرك وطوفانی گزارش شده است كه محاسبه حركت دورانی سیاره را مشكل می‌سازد، البته به كمك ارسال امواج رادیویی به لبه‌های این سیاره و با استفاده از قانون فیزیكی دوپلر دانشمندان متوجه چرخش وارونه این سیاره گشته‌اند. جو این سیاره عمدتاً از گاز دی اكسید كربن تشكیل شده و گاز ازت و اسیدسولفوریك نیز است باعث فشاری حدود ۱۰۰ برابر فشار جو بر زمین شده است. سطح این سیاره از ورای ابرها غیر قابل دیدن است و نقشه‌برداری‌هایی كه به كمك پوشش راداری از سطح این سیاره شده، نواحی پست و مرتفع این سیاره را نشان داده است. برخی از ارتفاعات به شكل مخروط‌های آتشفشانی نیز در این نقشه‌برداری‌های راداری ظاهر شده است.
سفینه روسی ونرای ۹ و ونرای ۱۰ كه در اكتبر ۱۹۷۵ بر سطح این سیاره نشستند در مدت كوتاهی تصاویری از سطح سنگلاخی سیاره مخابره نموده قطعه سنگهای پراكنده در ابعاد ۳۰ـ۴۰ سانتیمتری با سایه‌های متمایز و بعضاً سنگهای سطحی در همه جا پخش شده بودند.
این سیاره با دارا بودن حرارت سطحی بسیار بالا، فشار جوی شدید نبود آب و اكسیژن لازم محل مناسب و قابل توجهی برای هیچ موجود زنده‌ای نیست.
